Xé gió là gì? Tác động lên bạt xe tải và cách hạn chế hiệu quả

Khi vận hành xe tải tốc độ cao trên quốc lộ hoặc đường trường, nhiều tài xế thường gặp hiện tượng bạt rung mạnh, phát tiếng “phành phạch”, thậm chí bung dây hoặc rách bạt. Đó chính là hiện tượng xé gió – một trong những yếu tố làm giảm tuổi thọ bạt và tăng nguy cơ mất an toàn hàng hóa.

Vậy xé gió là gì, vì sao nó ảnh hưởng lớn đến bạt xe tải, và có cách nào hạn chế?

Xé gió là gì?

Xé gió (wind shear/ airflow tearing) là hiện tượng khi luồng gió mạnh va đập hoặc lùa vào các khoảng hở trên thùng xe, tạo lực xé theo chiều gió. Khi xe chạy với tốc độ cao, đặc biệt là ở các cung đường trống, gió tạo ra áp lực hướng thẳng vào bạt, làm bạt bị:

• Rung mạnh liên tục
• Kéo căng đột ngột
• Bị nhấc phồng lên
• Tạo lực giật vào móc, dây cột

Hiểu đơn giản: gió không “trượt qua” bề mặt bạt mà đâm thẳng vào và kéo bạt lên, như muốn giật tung hoặc xé toạc.

Vì sao xe tải dễ bị xé gió?

Xe tải thường có thùng cao và mặt bên rộng, nên dễ hứng gió hơn các loại phương tiện khác. Một số nguyên nhân phổ biến:

Tốc độ xe lớn

Khi tốc độ tăng, áp lực gió tăng theo cấp số nhân. Ở tốc độ 70–90 km/h, lực xé có thể gấp 3–4 lần lúc chạy trong đô thị.

Kết cấu thùng nhiều khe hở

Khoảng hở giữa bạt và mặt thùng cho gió lùa vào từ phía trước xe.

Dây buộc không căng hoặc sai kỹ thuật

Bạt bị tạo khoảng phồng → gió lùa vào dễ hơn → lực giật lớn hơn.

Bạt mỏng, xuống cấp hoặc đã lão hóa

Bạt cũ, yếu, giòn sẽ càng dễ bị rách do lực gió.

Gió tạt ngang (crosswind)

Các tuyến đường ven biển, đèo núi rất dễ gặp gió ngang mạnh, tác động trực tiếp lên bạt.

Tác động của xé gió lên bạt xe tải

Rách bạt, thủng bạt

Phần bạt phồng lên sẽ chịu lực kéo liên tục. Khi gió giật mạnh, bạt có thể bị:

• Rách theo đường dọc
• Rách ngang theo mép gập
• Thủng tại các điểm gió xoáy vào

Bong móc, đứt dây cột

Lực kéo dồn về móc bạt, nếu dây không chất lượng sẽ dễ đứt. Móc inox hoặc sắt thường bị cong, bật ra khỏi vị trí.

Nước mưa tạt vào thùng

Bạt phồng lên tạo khoảng hở → nước mưa theo gió tạt vào → hàng hóa bị ẩm, hư hỏng.

Tăng tiếng ồn, khó chịu khi lái xe

Tiếng bạt “phành phạch” lớn, rung lắc mạnh, gây mất tập trung.

Tăng tiêu hao nhiên liệu

Xé gió làm tăng lực cản khí động, khiến xe tốn nhiên liệu hơn khi chạy đường dài.

Làm sao để hạn chế xé gió trên bạt xe tải?

Chọn loại bạt dày, chống xé tốt

Các dòng bạt nên ưu tiên:

• Bạt PVC 650–750 gsm
• Bạt Tarpaulin chống rách
• Bạt phủ sợi gia cường (reinforced)

Bạt chất lượng cao có sức chịu kéo tốt hơn → chống xé gió hiệu quả hơn.

Căng bạt đúng kỹ thuật

• Căn đều hai bên
• Sử dụng dây dù bản lớn hoặc dây tăng đơ
• Thắt nút đúng kiểu (mỏ neo, nơ kép, siết vòng)
• Không để khoảng phồng ở giữa

Tăng cường móc bạt, pát giữ

Móc thép mạ kẽm hoặc inox 304 sẽ chắc hơn. Nếu xe chở hàng đường dài → nên gia cố thêm móc.

Lắp dây nẹp chống phồng (anti-wind belt)

Dây nẹp chạy ngang giúp bạt ép sát khung, giảm diện tích gió lùa vào.

Kiểm tra bạt trước mỗi chuyến đi

• Xem có rách, bung mép không
• Kiểm tra dây và chốt
• Kéo lại các vị trí bị chùng

Điều chỉnh tốc độ khi gặp gió mạnh

Ở các khu vực có biển cảnh báo gió ngang, nên giảm tốc độ để tránh áp lực gió quá lớn lên bạt.

Khi nào nên thay mới bạt để tránh xé gió?

Một bạt cũ rất dễ bị xé toạc chỉ trong một cơn gió mạnh. Dấu hiệu bạt đã “tới tuổi”:

• Xuất hiện nhiều vết rạn trắng
• Bạt cứng, giòn, dễ gãy nếp
• Rách mép gập hoặc thủng tại góc
• Dây mí bong keo, bung đường may

Xé gió là hiện tượng khí động học phổ biến khi xe tải chạy tốc độ cao, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới độ bền bạt, an toàn hàng hóa, và hiệu quả vận hành.

Việc hiểu rõ cơ chế xé gió và áp dụng các biện pháp như chọn bạt chất lượng, buộc đúng kỹ thuật, giảm khe hở, và bảo trì định kỳ sẽ giúp tài xế hạn chế tối đa rủi ro.